“We kunnen tevreden terugkijken op de Dag van de Actieve Openbaarmaking”, opent Van Wallenburg. “Vele collega’s belden digitaal in om zich te informeren en kennis te delen over de implementatie van actieve openbaarmaking. Dit laat zien dat het onderwerp leeft, maar het wijst ook op een behoefte: collega’s hebben de behoefte van elkaar te leren tijdens dit traject.”

Waarom is de aandacht voor actieve openbaarmaking nu van belang?

“De actualiteit laat zien dat de verbinding tussen de overheid en de samenleving in de huidige maatschappij ongelooflijk belangrijk is. We willen een transparante overheid die haar werk op zo’n manier doet dat ze in verbinding is met haar omgeving en daarin met alle inwoners in ons land. Vanuit die omgeving klinkt de roep om transparantie dan ook steeds luider. Kijk bijvoorbeeld maar naar het toenemende aantal Wob-verzoeken. Niet voor niets maakt het wetsvoorstel open overheid actieve openbaarmaking straks tot een verplichting. Volgens het Meerjarenplan Verbetering Informatiehuishouding moeten in 2021 de eerste informatiecategorieën al openbaar en vindbaar zijn.”

En dat in een tijd waarin er veel aandacht is voor de informatie­huishouding van de overheid.

“Dat klopt. De context waarin we aan de slag gaan met de implementatie maakt de opgave urgent. Het advies van de Raad van State en het rapport van de Parlementaire ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag, bevestigen het grote maatschappelijke belang van de informatiehuishouding van de overheid. De informatiehuishouding komt ook steeds vaker in het nieuws. Ontwikkelingen worden ook vanuit de omgeving kritisch gevolgd en het is belangrijk om zichtbaar constructieve stappen te maken. Met de aankomende Wet open overheid die wordt behandeld in de Kamer, maar ook met ingezet kabinetsbeleid werken we aan meer actieve openbaarmaking.”

Wat is het verband tussen de informatiehuishouding en openbaarheid?

“Onderdeel van de opgave is dat de informatiehuishouding op orde is. In het wetsvoorstel open overheid staat niet voor niets dat overheden een meerjarenplan moeten opstellen ter verbetering van de informatiehuishouding. Dat is niet alleen een randvoorwaarde om informatie efficiënt openbaar te kunnen maken, het is ook essentieel om als ambtenaar je werk te kunnen doen. Nog steeds besteden we te veel tijd aan het zoeken naar informatie. Daarnaast maakt een goede informatiehuishouding het makkelijker om verantwoording af te leggen. De juiste informatie wordt duurzaam toegankelijk vastgelegd, waardoor het handelen van de overheid later gereconstrueerd kan worden.”

En wat is er nodig om uiteindelijk transparant te werken?

“Allereerst is het belangrijk om actief aan de slag te gaan. Het is van belang dat rijksorganisaties daadwerkelijk vorm en uitvoering geven aan het openbaar maken van de categorieën voor actieve openbaarmaking uit het wetsvoorstel open overheid. Komend jaar moeten de eerste informatiecategorieën al openbaar en vindbaar zijn! Gelukkig hoeven we het niet alleen te doen. Ondersteund door het Rijksprogramma Duurzaam Digitale Informatiehuishouding (RDDI), gaan rijksorganisaties aan de slag met de implementatie. Het RDDI heeft hiervoor een aantal generieke producten ontwikkeld die hen daarbij helpen. Zie bijvoorbeeld de ‘Handreiking Actief openbaarmaken doe je zo’ die je kunt vinden op informatiehuishouding.nl.”

Wat wilt u organisaties meegeven voor deze implementatie?

“Tijdens de implementatiefase is het belangrijk dat organisaties van elkaar leren en kennis en ervaring uitwisselen. Wat gaat er goed? Wat is ingewikkeld en wat kan de ene organisatie van de andere leren? Dat doe je door de dialoog aan te gaan en ervaringen uit te wisselen. En elkaar op deze manier te versterken in de implementatie van actieve openbaarmaking.”

“Wat dat betreft was de Dag van de Actieve Openbaarmaking een mooie start. De organisatie van deze dag kwam voort uit de rijksorganisaties zelf. Zij gaven aan te willen delen waar we nu staan. Tijdens het ochtendprogramma kwam de bredere context ter sprake, waarin ook bleek dat er al de nodige stappen worden gezet. Dat laatste werd in het middagprogramma nog eens bevestigd: verschillende organisaties deelden hun praktijk­ervaring omtrent de implementatie van actieve openbaarmaking. Een mooi voorbeeld van het delen van kennis en ervaring, zoals dat in het vervolg van de implementatie ook erg belangrijk gaat zijn.”