‘Digitalisering nu snel doorzetten’

Vlak voor de zomer is de Nederlandse Digitaliseringsstrategie (NDS) door de Ministerraad geaccordeerd. Dat zou eerst begin juni het geval zijn, maar toen viel het kabinet. Precies op het moment dat toenmalig staatssecretaris Szolt Szabó zijn ambitievolle strategie met zes prangende prioriteiten klaar had liggen.

Als geestelijk vader van de NDS verdient Szabó beslist een pluim, opent Van Marum zijn speech op de iBestuur-conferentie. Toe te juichen, stelt hij, is dat de NDS het product is van een brede samenwerking langs alle geledingen van de overheid en daarbuiten.

‘Dat is belangrijk om de vraagstukken die ons boven het hoofd groeien, zoals AI, cloud en data, aan te kunnen pakken. Daarom heb ik me er hard voor gemaakt deze strategie waar in zo’n breed verband aan is gewerkt, te lanceren. We moeten deze koers zo snel mogelijk inzetten. De NDS is de eerste stap naar een overheid die als één geheel kan opereren. Op die manier versterken we de digitale basis van ons land en kunnen we de maatschappelijke uitdagingen het hoofd bieden. Maar we moeten ook realistisch zijn. We staan pas aan het begin. Het echte werk moet nog komen. Zo moeten we de systemen van de overheid beter op elkaar afstemmen.’

‘Digitalisering wordt steeds meer een publieke voorziening, net als voedsel, energie, water en onderwijs’

Burgers en ondernemers centraal stellen

Van Marum aarzelde niet toen hij gevraagd werd in het demissionaire kabinet de digitaliseringsportefeuille op zich te nemen. ‘Het is een verantwoordelijke portefeuille. Heel Nederland draait om digitaal. Iedereen is op een of andere manier aangesloten. We gaan nieuwe technologie als AI inzetten. Natuurlijk dekken we de risico’s af met regelgeving. Toch moeten we ons blijven afvragen hoe het beleid in de praktijk uitpakt en wat het allemaal betekent voor de burgers. Burgers en ondernemers centraal stellen is misschien wel het belangrijkste punt in de NDS. Het is mijn persoonlijke drijfveer in de politiek. Het gaat nog heel vaak mis. Dat heb ik in Groningen gezien’, weet Van Marum als verantwoordelijk bewindspersoon voor het herstel van de door aardbevingen geteisterde provincie.

‘Mensen werden van het kastje naar de muur gestuurd. Sommigen moesten hun huis permanent verlaten. Mensen lagen ’s nachts wakker van de zorgen over de puinhoop die wij er als overheid van hebben gemaakt. Veel van die mensen hebben het vertrouwen in de overheid verloren. Dat vertrouwen kunnen we terugwinnen, maar daar zullen we heel veel voor moeten doen.’

‘Als een volgend kabinet echte stappen wil maken op dit dossier, is er een substantiële bijdrage nodig’

​​​​​​​Digitale weerbaarheid

Naar burgers en ondernemers toe heeft de overheid de plicht digitale voorzieningen te goed beschermen, stel Van Marum. ‘Digitalisering wordt steeds meer een publieke voorziening, net als voedsel, energie, water en onderwijs. We zijn er afhankelijk van en als het wegvalt kan dat grote gevolgen hebben. In het huidige geopolitieke klimaat kan een storing of digitale aanval een groot probleem zijn. Daarom is het goed in de NDS digitale weerbaarheid als speerpunt te hebben. Ik denk dat we dat met de NDS als basis kunnen versterken.’

Niet alles kan tegelijk, wil Van Marum nog benadrukken. ‘Samen moeten we zo concreet mogelijke plannen gaan maken. We moeten de verbinding zoeken en elkaar inspireren, maar ook de mensen in de buitenwereld in ons achterhoofd houden. Ook de vraag hoe we dit gaan betalen, moeten we stellen. Als een volgend kabinet echte stappen wil maken op dit dossier, is er een substantiële bijdrage nodig. Maar de overheid kan het niet alleen. Dit vraagt om een gezamenlijke investering, zowel publiek als privaat. Alleen samen kunnen we de uitvoering van NDS versnellen en ervoor zorgen dat we in Nederland bouwen aan één digitale overheid, betrouwbaar, dienstbaar en weerbaar.’